Specjały pachnące dymem
Jeśli lubimy smak i zapach wędzonych mięs, wędlin, serów czy ryb, to warto rozważyć inwestycję we własną ogrodową wędzarnię. Dzięki niej przyrządzimy
swoje ulubione potrawy, których trudno szukać w sklepach. Nie bez znaczenia
jest również kwestia zdrowotna – w domowej wędzonce nie znajdą się żadne niepożądane
substancje, takie jak sztuczne konserwanty czy aromaty. Dym wędzarniczy i związki w nim zawarte nie tylko nadają potrawie charakterystyczny smak oraz aromat, ale
likwidują również większość bakterii oraz grzybów. Przy okazji wędzenia potrawy są podsuszane, co przedłuża ich żywotność. Ponadto satysfakcja z samodzielnego przygotowania
smacznych potraw jest bezcenna! Oczywiście, do przygotowywania żywności musimy
mieć odpowiedni sprzęt. Możemy kupić gotową wędzarnię lub zbudować ją
samodzielnie. Pamiętajmy, że inwestycja jest jednorazowa, a posłuży nam wiele
lat. Według prawa budowlanego wędzarnie ogrodowe to tzw. mała architektura, której
budowa nie wymaga
uzyskania pozwolenie na budowę, nie musimy także zgłaszać zamiaru jej budowy w żadnym
urzędzie.
SMAK I KOLOR POTRAWWędzić dymem możemy na kilka
sposobów: na zimno, czyli w temperaturze 16-22°C, na ciepło – w temperaturze 22-45°C, oraz gorąco –
wieloetapowo, w temperaturach od 40 do 90°C. Na smak i kolor wędzonej żywności
duży wpływ ma rodzaj użytego drewna. Na przykład drewno z jabłoni, gruszy, wiśni
czy śliwy nadaje owocowy posmak, a klonu – słodki. Uniwersalne jest drewno olchy, brzozy i buku, które sprawdzi się do wędzenia
wszystkich mięs oraz ryb. Niektóre wędliny pod koniec wędzenia odymia się
dodatkowo jałowcem.
DOPASOWANA DO POTRZEBKażda wędzarnia musi składać
się z trzech elementów. W palenisku będziemy palić drewno, kanał dymowy służy do odprowadzania dymu,
natomiast w komorze wędzarniczej umieszczamy wędzone produkty. Możemy zdecydować się na wędzarnię drewnianą, metalową lub murowaną. Czym się różnią? Metalowa jest dość łatwa do wyczyszczenia.
Ponadto bez problemu zbudujemy ją samodzielnie lub kupimy gotową – tak samo jak
drewnianą. Natomiast wędzarnia murowana jest
bardziej reprezentacyjna i trwała, wymaga jednak więcej pracy oraz nakładów
finansowych. Gdy dopiero zaczynamy przygodę z wędzeniem, najlepszym wyborem będzie
zbudowanie mało skomplikowanej wędzarni, np. metalowej lub drewnianej. Nie
wydamy zbyt wiele pieniędzy, ponadto przekonamy się, czy to hobby jest dla nas
odpowiednie. Zaawansowani miłośnicy wędzenia mogą pokusić się o wybudowanie wędzarni
murowanej – według własnego lub gotowego projektu. Jeśli nie mamy smykałki majsterkowicza, to możemy kupić gotowe urządzenie.
Najprostsza wędzarnia to wydatek ok. 200 zł
(niestety jest niewielka i niezbyt trwała), ale są i takie, za które musimy zapłacić
kilka tysięcy złotych.
ODPOWIEDNIE MIEJSCEWędzarnię ustawmy w suchym miejscu, z daleka od budynków, aby dym nie przeszkadzał domownikom oraz sąsiadom. . Pamiętajmy
również o zachowaniu bezpieczeństwa pożarowego. Odsuńmy się na bezpieczną odległość od drzew, krzewów i drewnianych budowli.
Z METALOWEJ BECZKINajprostszą wędzarnię możemy
zbudować z metalowej beczki i rury, którą dym będzie odprowadzany z paleniska. Beczka
– stalowa lub ocynkowana – nie musi być nowa, może być nawet zardzewiała, ale koniecznie musi być czysta i niemalowana. Unikajmy takich, w których przechowywane były farby, bitumy czy
olej – podgrzane resztki zanieczyszczeń emitują szkodliwe lotne związki. W sprzedaży są gotowe beczki z uchwytami do przenoszenia, pokrywą i poprzeczkami
do zawieszenia mięsa. Jeśli jednak budujemy wędzarnię, to poprzeczki na żywność
możemy wykonać z drewnianych listewek lub metalowych prętów. Najlepiej położyć
je na wierzchu lub przymocować w górnej części beczki. Niezbędnym elementem
jest także palenisko. Najłatwiejszym rozwiązaniem jest kupno osobnej metalowej komory z otworem na przewód dymowy. Możemy także samodzielne wykonać palenisko, np. ze
starego zbiornika hydroforowego na wodę. Palenisko ustawiamy w rowie o głębokości
30-40 cm i łączymy rurą z beczką od dołu. Rura biegnie w rowie o głębokości
20-30 cm – pamiętajmy o zachowaniu
10-15-procentowego spadku od beczki do paleniska. Pod beczkę należy wykonać wykop o średnicy nieco mniejszej niż beczka.
Wędzarnia może także w całości biec nad ziemią. W takim przypadku beczkę
ustawiamy na podwyższeniu, np. bloczkach betonowych.
Z DREWNARównie łatwo zbudujemy wędzarnię z drewna. Zaczynamy od wykonania betonowej wylewki pod komorę wędzarniczą i palenisko – odległość między tymi dwoma elementami wynosi najczęściej 1,5 m,
ale możemy ją dostosować do preferowanego sposobu wędzenia. Palenisko może być
np. żeliwne lub murowane, możemy kupić gotowy piecyk i długą rurę. Komora wędzarnicza
musi być wyposażona w pręty, siatki lub haki. Wyglądem powinna przypominać
domek, niezbędny jest komin
odprowadzający nadmiar wilgoci i dymu, przydadzą
się również szczelne, zamykane drzwiczki umożliwiające kontrolowanie przepływu
dymu. Najlepiej postawić ją
na wysokich nóżkach (ok. 50 cm), ponieważ rura
musi być zamontowana do wędzarni od dołu. Warto zadbać o możliwość
kontrolowania temperatury – na ścianie komory wędzarniczej wystarczy zamontować
specjalny termometr.
Z CEGIEŁ, BLOCZKÓW I KAMIENISamodzielnie wymurowanie wędzarni
jest nieco trudniejsze, ale zawsze o pomoc możemy poprosić zaprzyjaźnionego sąsiada.
Do postawienia konstrukcji możemy wykorzystać cegły klinkierowe, bloczki betonowe, a nawet kamienie naturalne – elementy
murowe łączymy za pomocą zaprawy. Zasady
konstrukcji są takie same jak w przypadku wędzarni z drewna. Warto rozbudować komorę
wędzarniczą o wnękę – posłuży jako schowek na drewno lub zrębki.
DLA WYMAGAJĄCYCHZwykła wędzarnia czasami może
nie wystarczyć, dlatego warto ją połączyć z grillem i zbudować
grillo-wędzarnię. Możemy ją również zescalić z piecem do wypieku chleba. Jednak
budowa wielofunkcyjnej konstrukcji jest dość skomplikowana i w wielu
przypadkach trudna do zrealizowania samodzielnie. Nie musimy jednak rezygnować z marzeń. Wystarczy zaopatrzyć się w fachowy projekt i zatrudnić specjalistyczną firmę. W wersji minimalistycznej grillo-wędzarnię możemy kupić gotową. Dostępne są modele stacjonarne lub przenośne o niewielkich rozmiarach.
